اسکار نیمایر :: بزرگان معماری

اسکار نیمایر

چهارشنبه, ۲۵ شهریور ۱۳۹۴، ۰۷:۱۳ ب.ظ

Oscar Niemeyer

... معماری را باید به خدمت مردم زحمتکش درآورد و به زندگی آنها اندکی نشاط وشادی وارد کرد ...

اسکار نیمایر

نیمایر که نام کامل او اسکار ریبرو آلمئیدا سوارس بود، سال ۱۹۰۷ میلادی در شهر ریو دوژانیرو برزیل زاده شد. در همان شهر در سال ۱۹۳۴ از مدرسه هنرهای زیبا درجه مهندسی معماری دریافت کرد. در سال ۱۹۴۵ عضو حزب کمونیست برزیل شد. عضویت در این حزب بارها برایش دردسر آفرین بود. در دوره کودتای نظامی برزیل به دفترش حمله کردند و ناچار به زندگی در اروپا شد.نیمایر در نیمه دهه ۱۹۴۰ از شاگردان لوکوربوزیه طراح و معمار بزرگ سوئیسی بود. نیمایر انسانی مبارز و متعهد بود و در سراسر عمر کمونیستی معتقد باقی‌ماند. او یک بار در مصاحبه ای گفت : "همه انسانهای خوبی که در زندگی دیدم، کمونیست بودند". نیمایر از دوستان صمیمی فیدل کاسترو رهبر کمونیست کوبا بود فیدل کاسترو گفته بود «من و اسکار نیمایر آخرین کمونیست‌های کره زمین هستیم.» او در اوایل دهه ۱۹۸۰ به میهن خود برگشت و در دفتری در مرکز شهر ریودوژانیرو مشغول کار شد. معروف است که بالای میز کار او این جمله نقش بسته بود:"جهان را باید تغییر داد." نیمایر در فعالیت های اجتماعی و سیاسی برای یاری به محرومان تلاش می کرد. او گفته بود که همیشه در تلاش است که معماری را به خدمت مردم زحمتکش در آورد و به زندگی آنها اندکی نشاط و شادی وارد کند. یکی از کارهای مشترک او با لوکوربوزیه معمار سوئیسی، طراحی ساختمان ماندگار سازمان ملل متحد در نیویورک است که با این طرح شهرتی جهانی یافت. نیمایر به لطف عمر طولانی موفق شد بیش از ۶۰۰ بنای معماری خلق کند. او تا آخرین روزهای عمر خلاق و نوجو بود. همه کارهای او از مهر و نشانی خاص بر خود دارند. او از شاگردان و مریدان لوکوربوزیه معمار نوگرای سوئیسی به شمار می رفت اما بسیاری او را به عنوان "پدر مدرنیسم در معماری" می شناسند. از اوایل دهه ۱۹۵۰ که دولت برزیل قصد داشت شهر برازیلیا را به عنوان پایتخت کشور معرفی کند، طراحی این پروژه بزرگ به نیمایر و دو تن از همکارانش سپرده شد. آنها در طول چهار سال روی زمین شهری افسانه ای آفریدند که تجسم حرکت و رنگ و نور بود و بسیاری آن را زیباترین شهر جهان می دانند. شهر به سان پرنده های در حال پرواز طراحی شده است. یونسکو تمام شهر برازیلیا را بخشی از میراث بشری دانسته است. برازیلیا بزرگ‌ترین طرح معماری او بود و نیمایر در آن بسیاری از اندیشه‌های نوی خود را بکار برد. نقشه های زیبای او برای ساختمان های اصلی این شهر همچون دو کاخ ریاست جمهوری پلاناتو و آلورادا و ساختمان های مجلس سنا و نمایندگان کنگره او را در سطح بین‌المللی به همگان شناساند. خمیره اصلی کارهای نیمایر آهن و پولاد و بتن است. اما او این مواد سخت و زمخت را در قالبی نرم و ظریف عرضه کرد. نیمایر بارها گفته بود که فرم های سخت و زوایای حاد و تیز را دوست ندارد. در طرح های او سطوح سخت آهن و بتن با هارمونی نرم و مواج به رقص در می آید. او گفته بود که خمیدگی ها و انحناهای آثارش را از کوه های برزیل، امواج رودها و دریاهای میهن و همچنین پیکر موزون زنان کشورش الهام گرفته است. در معماری نیمایر خلاقیت و تخیلی جسورانه دیده می شود. او معماری را به گردش آزاد رنگ و نور و فضا نزدیک کرد و حتی بناهای سنتی را با نگاهی تازه و بدیع بازساخت. بطور مثال در کلیسای جامع برازیلیا، درون کلیسا به جای فضای گرفته و تیره و تار قدیم، فضایی پر روح، زنده و جاندار است که در آن رنگ و نور به پرواز در آمده است. او معتقد بود که در سطوح صاف و تیز حس و نشانی غیر انسانی وجود دارد. به نظر او سطوح ملایم، خمیده و ظریف به طبع و ذوق انسان نزدیک تر است. وی در مقاله ای می گوید که پیکر انسان برای ما آشناترین و طبیعی ترین فرم خارجی است. در بدن آدم هیچ زاویه ای نیست، همه اندام ها با نرمی و پیچ و خم های ظریف به هم گره خورده اند. نیمایر آثار معروفی را در سطح جهانی با الهام از منحنی ها طراحی کرد که از جمله آنها می توان به مقر حزب کمونیست فرانسه در پاریس، مسجد، مرکز مدنی و دانشگاه الجزیره در الجزایر، خانه فرهنگ هاوره فرانسه، دانشگاه قسطنطنیه الجزایر، ساختمان انتشارات موندادوری میلان ایتالیا، مجلس امریکای لاتین در شهر سائوپائولوی برزیل، مرکز توسعه جهانی زبان پرتغالی در لیسبون پرتغال و مرکز فرهنگی بین‌المللی آولیس اسپانیا اشاره کرد. ساختمان موزه هنر های مدرن نیتروی از شاهکار های نیمایر شناخته می شود. او این بنای مدرن را در سال ۱۹۸۹ طراحی کرد، یعنی زمانی که ۸۲ ساله بود. او تمام موزه را به سان گلی شکوفا مجسم ساخت که هنر دوستان را از همه طرف به اندرون خود دعوت می کند. از آخرین کارهای او مجسمه‌ای به یادبود محاصره اقتصادی کوبا از سوی آمریکا است. از دیگر آثار او می توان به موارد زیر اشاره کرد:

کاخ کاپانما در ریو دو ژانیرو
غرفه برزیل در نمایشگاه جهانی نیویورک، ۱۹۳۹
مجتمع ساختمانی پامپولا در بلو هوریزونته
پارک ایبیر اپوئرا در سائو پائولو
بنای سازمان ملل متحد در نیویورک
برازیلیا
مسجد دولتیپ پنانگ درمالزی
دانشگاه حیفا دراسرائیل
ساختمان کنگره ملی برزیل، یکی از کارهای معروف نیمایر
کلیسای کتدرال
سالن کنفرانس سرپوشیده در جنوب ایتالیا
موزه هنری وولکانو

نیمایربه دلیل خلق آثاری بی بدیل جوایز متعددی همچون جایزه معماری پریتزکر ازموسسه هنر شیکاگوی امریکا در سال ۱۹۸۸ ، جایزه لنین در سال ۱۹۶۳، جایزه بنیتو خوارزدرسال ۱۹۶۴، جایزه ژولیت کوری در سال ۱۹۶۵، مدال طلای سلطنتی موسسه معماری انگلیس در سال ۱۹۹۸ وجایزه ولیعهد اسپانیا موسوم به پرینسیپه استوریاس در رشته هنردرسال ۱۹۸۹ میلادی را دریافت کرد. نیمایر در حالی که خود را برای برگزاری جشن ۱۰۵ سالگی تولد خود در ۱۵ دسامبر آماده می کرد، روز ۲ نوامبر به دلیل سرماخوردگی و عفونت دستگاه تنفسی در بیمارستان "ساماریتانو" بستری شد. او در شرایطی که ورالوسیا همسرش، فرزندان، نوه ها و بستگانش در بیمارستان کنار او بودند، روز چهارشنبه ۵ دسامبر ۲۰۱۲ در آخرین نبردش با بیماری و کهولت سن تسلیم شد و در شهر ریودوژانیرو چشم از جهان فروبست. پیکر او با هواپیما به شهر برازیلیا منتقل شد تا در آنجا برای همیشه آرام بگیرد. دیلما روسف رئیس جمهوری برزیل درپیامی با ابراز تاسف از مرگ نیمایر تصریح کرد : "برزیل امروز یکی از بزرگترین نوابغ خود را از دست داد. او یک انقلابی بود که سبک جدیدی از معماری مبتنی بر زیبایی و منطق را ابداع کرد."

کنگره ملی برزیل

از دهه ی ۱۹۶۰ کنگره ملی برزیل جایگاه خودش را در برازیلیا (پایتخت فدرال برزیل) پیدا کرد و مانند بیشتر ساختمانهای دولتی شهر توسط اسکار نیمایر طراحی شده بود که از سبک معماری مدرن برزیل تبعیت می کرد. نیم کره سمت چپ جایگاه مجلس سنا و نیم کره سمت راست جایگاه مجلس نمایندگان است. به غیر از آنها دو برج اداری عمودی نیز وجود دارد. کنگره عمق کارکردی بیشتری نسبت به حجم آشکارش دارد و ساختمانهای اطراف را به یکدیگر متصل میکند. ساختمان در وسط خیابان اصلی شهر برازیلیا (Monumental Axis) واقع شده است بیشتر ساختمانهای مهم دولتی و بناهای یادبود در این خیابان قرار داده شده اند. در مقابل آن زمین چمن بزرگی وجود دارد که تطاهرات آنجا شکل میگیرد. در پشت ساختمان میدان سه قدرت (Praca dos Tres Poderes) قرار دارد همانجایی که دفتر کار رییس جمهور(Palacio do Planalto) و دیوان عالی کشور( Supremo Tribunal Federal) را میتوان پیدا کرد.

کلیسای جامع برازیلیا ( کلیسای کتدرال ) ۱۹۵۸ - ۱۹۶۰

با داشتن چنین سابقه ای می تواند انتظار آن رود که معماری برزیل انعکاس دهنده ی فرهنگ غنی و برجسته ی یک شهر برنامه ریزی شده باشد. کلیسا اهمیت زیادی در جامعه متحمل می شود ، بنابراین طراحی آن در برابر محیط اطراف، دارای اهمیت و هویت است. اسکار نیمایر Oscar Niemeyer مطمئن بود که بیانیه ای با بیانی قدرتمند و فرمی منحصر بفرد از کلیسای جامع برزیل می سازد ، که به پذیرش جایزه ی پریتزکر Pritzker در سال ۱۹۸۸ منجر می شود. سنگ بنای آن در اوایل سپتامبر سال ۱۹۵۸ گذاشته شد ، زمانی که طرح به طور کامل توسط اسکار نیمایر پیشنهاد شد. با قطری ۷۰ متری ، تنها ساختار قابل رویت کلیسای جامع ۱۶ ستون بتنی با شکلی بسیار عجیب است. برای نشان دادن دو دست به سمت آسمان رفته است. ستونها برشی سهمی وار دارند .بعد از افزایش پنجره های شفاف خارجی ، کلیسای جامع در ۳۱ می ۱۹۷۰ برای عبادت اختصاص داده شد .چهارمجسمه برنز ایستاده که هر کدام ۳ متر ارتفاع دارد، استعاره از محافظان خارج ازکلیسا است . این نشان دهنده ی انجیل است و با کمک دانته کروچه Dante Croce در سال ۱۹۶۸ ساخته شده بود. مجسمه های بیشتر در داخل سالن کلیسا می تواند دیده شود ،جایی که در آن سه فرشته توسط کابل های فلزی به حالت تعلیق در می آیند. اندازه مجسمه ها از ۲.۲۲ تا ۴.۲۵ متر طول و وزن هرکدام۱۰۰ تا ۳۰۰ کیلوگرم در نظر گرفته شده است، اینها توسط آلفردو سزچیاتی Alfredo Ceschiatti و دانته کروچه Dante Croce در سال ۱۹۷۰ انجام شد. پوشش کاشی های سرامیکی با دست رنگ شده ی دیوار بیضی شکل تعمیدگاه ، در سال ۱۹۷۷ توسط آتوس بالکئوAthos Bulcao انجام شد. کلیسای جامع با برج ناقوسش تکمیل شده است، جای دادن ۴زنگ، توسط کشوراسپانیا ارائه شد. جزئیات واضح تر از فضای داخلی شامل پنجره های شیشه ای منقوش با سایه های مختلف آبی سفید و قهوه ای می باشد .اینها در کنارهم یک تکه شده و بین ستونهای فلزی سوار شدند؛ مثلثی باارتفاع ۳۰ متر و ۱۰ متر از این سمت به آن سمت اجرا شده است. تغییرات و همچنین تصویری از بانوی حامی مونث آپارشیدا Patroness Lady of Aparecida توسط پاپ پل ششم Pope Paul VI انجام شد. پس از ورود به کلیسای جامع ، در آنجا یک ستون سنگ مرمر با عکسی از رویدادهای زندگی بانوی ما که توسط آتوس بالکائو Athos Bulcao نقاشی شده قرار گرفته است. از آنجا که در اسپلاندا داس مینسترسEsplanada dos Ministerio قرار گرفته است بیشتر کسانی که به این قسمت می آیند توریستها یا کارگران اسپلاندا داسمینسترس هستند. کلیسای جامع روزانه برای بازدید عموم باز است .

کاخ سپیده دم

کاخ آلوورادا یا کاخ سپیده دم اقامتگاه رسمی رئیس جمهور برزیل است. در تاریخ ۳۰ جون ۱۹۵۸ افتتاح گردیده نام این امارت از سخنی از جوسلینو کوبیتچک رئیس جمهور سابق برزیل برگرفته شده که گفته است:" برازیلیا چیست اگرسپیده دم یک روز تازه برای برزیل نیست؟"آلوورادا که یکی از اولین بناهای ساخته شده در پایتخت جدید است در شبه جزیره ای در حاشیه دریاچه ی پارانوا قرار گرفته است. اصول سادگی و مدرنیته که در گذشته مشخصه ی بیشتر کارهای بزرگ معماری بوده است طرح نیمایر را جهت دهی میکند. بیننده حسی لطیف از نگاه کردن به جعبه ای شیشه ای که به نرمی بر روی زمین قرار گرفته و توسط ستون های نازک خارجی حمایت میشود دریافت میکند.

مرکز بین المللی فرهنگی نیمایر

معمار ۱۰۳ ساله برزیلی ، اسکار نیمایر ، اولین پروژه خود را در اسپانیا با نام "centro Niemeyer" در Aviles افتتاح کرد . هدف این پروژه فرهنگی ، خدمت کردن به عنوان یک مرجع بین المللی در تولید محتوای هنری می باشد. این مرکزبا عملکردهای چند رشته ای شامل پاویون های متعدد است که میزبان یک سالن اجتماعات ۱۰۰۰ نفره ، موزه ، سینما ، سالن های کنفرانس و جلسه می باشد . ساختار به شکل دربطری بازکن با پله های مارپیچی قابل مشاهده ، نقطه دیده بانیِ را فراهم می کند که دیدهایی از فراز رودخانه و شهر را ارائه می دهد . گنبد سه طبقه ، فضای نمایشگاه برای آثار هنری بسیاری ازرسانه ها را در خود جای می دهد . پلازای عمومی گسترده ، تمام اجزای ساختار را به هم متصل می کند و میزبان شماری از فعالیت های تفریحی و فرهنگی در طول سال است . با ایجاد تعدادی از فضاهای فرهنگی در سراسر جهان از جمله کارنگی هال و رَوِلو آتریوم ، نیمایر این مرکز را مهم ترین کار خود در اروپا نامید .

موزه ی هنر معاصر نیتروی

موزه ی هنر معاصر نیتروی(nitroi museum)، یا همان اِم اِی سی، را معمار مشهور برزیلی اسکار نیمایر طراحی کرد و در سال ۱۹۹۶ به اتمام رسید . این سازه ی شمایل گونه ی بشقابی شکل، بر کناره ای صخره ای، در بالای خلیج کوچکِ گوانا بارا، در شهر نیتِروی واقع شده است و به شکلی بی همتا، چشم انداز های پانورامیک ریو دِ جِناریو را قاب می کند و اثری ساده و همچنان برجسته ای رامتعلق به زیبایی شناسی ِ خاص نیومایر، محفوظ و دست نخورده نگاه می دارد . در ارتباط با سایت صخره ای ـ ساحلی اِم اِی سی، نیمایر می گوید : ” این زمینی باریک و بلند بود که با دریا احاطه شده بود و راه حل مناسب به شکلی بومی و طبیعی ظاهر شد ” . این راه حل بومی و حسی، سازه ی زیبای منحنی شکلی بود که از حوض آبی سرچشمه می گرفت، حسِ سبکیِ محدودی را خلق می کرد و چشم اندازهای پانورامیک خلیج کوچکِ گوانا بارا و کوه سوگار ـ لاف را به نمایش می گذاشت . اگر چه، ساختمان اِم اِی سی اغلب شبیه پروژه ی یو اِف اُ به حساب می آید، ولی مفاهیم شاعرانه ی نیمایر برای خلق فرمی در جهت ” پدیدار شدن از زمین ” و ” رشدی ممتد و سریع ” مثل گلی است که از میان صخره ها رشد کرده و بالا آمده است . این ساختار با ۱۶ متر ارتفاع، بر سطحی آشکارا، مربع شکل قرار گرفته است و از این طریق به رمپی چرخانده شده با کفپوشی قرمز رنگ و ۹۸ متر طول دسترسی پیدا می کند . این بشقاب کوچک با ۵۰ متر قطر دارای سه طبقه است و بر روی استوانه ای با ۲٫۷ متر قطر قرار گرفته است و به حوض آبی با ۶۰ سانتی متر عمق و ۸۱۷ مترمربع مساحت متصل می شود . تالار اصلی شش گوشه ای ۴۰۰ متر مربع از فضای نمایشگاه های آزاد و ردیفی را فراهم می کند که تماشای چشم انداز منحنی شکلِ پیاده راه با پنجره هایش آن را احاطه کرده است و ۴۰ درجه هم چرخیده است . فرمِ بی عیبِ شمایل گونه ی اِم اِی سی ” شهر را در جریان این راه ” به نشانه ی زمانه ی خود تبدیل کرده است و در مقیاس کوچکِ ” اثر موزه گوگنهایم بیلبائو ” ظاهر شد و بازدید کنندگان را با این معماری فوق العاده رویارو کرد . در جریان زندگی حرفه ای ۷۰ ساله اش به عنوان معمار، نیمایر بیش از ۵۰۰ پروژه در برزیل و به همان اندازه نیز در الجزایر، فرانسه، اسپانیا و اسرائیل طراحی کرد . اما او خود توضیح می دهد که موزه اش در نیتِروی، همراه با پروژه ی مجلس و کلیسای جامع برازیلیا یکی از پروژه های مورد علاقه اش بودند .

سالن کنفرانس سرپوشیده در جنوب ایتالیا

شهرک راولو را با اینکه کمی از ساحل دور میباشد نگین ساحل آمالفی (از سواحل جنوب ایتالیا) میدانند. در هر تابستان یک فستیوال معروف موسیقی در این شهرک برگزار میشود که بیشتر مراسم آن بصورت رو باز در فضای باز ساختمان تاریخی ویلا روفالو انجام میشد.به منظور اجتناب از بهم خوردن مراسم بوسیله‌ی تغییرات جوی و برای جذب نشست‌های تجاری به شهرک تصمیم به ساخت یک سالن کنفرانس سرپوشیده گرفتند و در سال ۲۰۰۰ اسکار نیمایر به عنوان معمار پروژه انتخاب شد . سایت انتخاب شده شیب زیادی دارد و در پیچش و یا دلاریپابلیکا قرارگرفته که چشم انداز خیره کننده ای در امتداد ساحل ایجاد میکند.محل استقرار از شیب سایت تبعیت میکند و صحنه نمایش به طرف دریا کنسول شده است.سقف سالن کنفرانس به صورت کمان و از بتن است.ساختمان روی یک ستون تکیه دارد که مسیری بصورت صفوف منظم برای مخطبان که از یک طرف بوسیله ی یک باز شوی دایره ای شکل شیشه ای وارد میشوند ایجاد میکند.این طراحی مناظر زیبایی را از سالن کنفرانس به تپه های شمالی بدست میدهد در حالی که یک دهانه ی کوچکتر در دیوار مقابل دید خوبی به ساحل ارایه میدهد. برخی از منتقدان نیمایر به او خرده می‌گرفتند که کار معماری او به عقاید سیاسی او ربطی ندارد، زیرا او بیش از کارکرد و نقش ساختمانه به فرم و زیبایی بناها توجه دارد. اما او بر آن بود که با فرم‌های بدیع و تازه، می‌توان در زندگی یکنواخت مردم اندکی شادی و هیجان ایجاد کرد.او که در سال ۱۹۸۸ موفق به دریافت جایزه پریتزکر گردید سبک معماری اش را اینگونه توصیف می کند: ((من اگاهانه تمجید و پرستش زوایای راست گوشه را به کناری نهادم و از صمیم قلب و با تمام وجود خود را مستغرق دنیای منحنی ها نمودم)).